Pompy przeznaczone są najczęściej do wytwarzania ciśnienia i dostarczania cieczy lub gazu w określone miejsce. Jest jednak wyjątek, którym są pompy próżniowe: ich zadaniem jest usuwanie gazów z zamkniętej przestrzeni, a więc wytwarzanie podciśnienia lub wręcz warunków zbliżonych do próżni. Jest to konieczne w rozmaitych procesach technologicznych. Częstym zastosowaniem jest klimatyzacja, której układ wymaga skutecznego osuszania właśnie poprzez usuwanie cząstek wilgoci.
Do najważniejszych parametrów pompy próżniowej zaliczamy ciśnienie końcowe, szybkość pompowania oraz wydajność.
Pompa próżniowa może pracować z wykorzystaniem rozmaitych zjawisk fizycznych. Może to być praca wirników kierujących powietrze lub gaz do wylotu. Łopatki niecentrycznie ustawionego wirnika mogą w trakcie wykonywania obrotów sprężać powietrze, które z chwilą osiągnięcia określonego ciśnienia otwiera zawór i wypływa na zewnątrz. Z kolei pompy z pierścieniem wodnym lub olejowym wykorzystują niewielką ilość cieczy do „porywania” cząsteczek i wyprowadzania ich poza określoną przestrzeń.
Pompy z tłokiem membranowym powodują nieustanną zmianę objętości przestrzeni, przez co dochodzi do zasysania, a następnie sprężania i wyrzucania z niej powietrza. Pompy śrubowe przemieszczają ciecz lub gaz wzdłuż obracającej się śruby, przez co na wylocie tworzy się podciśnienie.
Pompy próżniowe do klimatyzacji wykorzystują olej jako ciecz sprężającą powietrze i umożliwiającą jego usunięcie z układu wraz z nagromadzoną wilgocią.
Istnieje wiele rodzajów pomp próżniowych, a także wiele podziałów. Najczęściej klasyfikacja ustalana jest stosownie do zasady działania. Można więc wyróżnić np. pompy próżniowe dyfuzyjne, molekularne, turbomolekularne, olejowe, bezolejowe lub typu Roots. Znane są pompy tłokowe, wykorzystujące ruch posuwisto-zwrotny. Pompy jonowe wykorzystują zjawisko jonizacji gazów, wymagają jednak wytworzenia próżni wstępnej.
W pompach objętościowych, zwanych też wyporowymi, dochodzi do zmniejszania objętości lub przesunięcia przestrzeni wypełnionej cieczą. Pompa objętościowa może wykorzystywać tłok, koła zębate, membranę, śrubę lub elastyczne ściany.
Pompa strumieniowa, czyli tak zwana strumienica, wykorzystuje równanie Bernoulliego. Ciecz robocza wpompowana do dyszy nabiera prędkości przy jednoczesnym spadku ciśnienia.
W laboratoriach wykorzystywane są pompy strumieniowe wodne z tzw. zwężką Venturiego. Woda pełni tu rolę medium „porywającego” cząsteczki powietrza, przez co można wytwarzać niewielkie podciśnienie sięgające kilkudziesięciu Tr. Alternatywą są pompy strumieniowe wykorzystujące zamiast wody parę wodną.
W nauce i przemyśle stosowane są także rozmaite inne pompy próżniowe. Są to między innymi pompy z obrotowym tłokiem, kondensujące w fazę płynną lub stałą, sublimacyjne, absorpcyjne i zeolitowe, wykorzystujące sita molekularne.
Sklep