ATEX i pompy do zadań specjalnych

ATEX to skrót z języka francuskiego od wyrażenia ATmosphère EXplosible, a jednocześnie to skrótowe określenie dyrektywy europejskiej 2014/34/EC, która reguluje wprowadzenie do obiegu systemów ochronnych, komponentów oraz urządzeń mechanicznych i elektrycznych zabezpieczonych przed wybuchem. Wszystkie instalacje ochronne i urządzenia, w tym pompy np. do przetaczania paliw wyprodukowane po 1 lipca 2013 roku muszą mieć oznaczenia EX.

Czego dokładnie dotyczy dyrektywa?

Dyrektywa ATEX obowiązuje wszystkich producentów, których produkty są wykorzystywane w miejscach, w których występuje ryzyko eksplozji. To właśnie producent ponosi pełną odpowiedzialność za spełnienie wszystkich wymogów dyrektywy. Ponadto dyrektywa 2014/34/EC reguluje ochronę przed wybuchami w górnictwie oraz szeroko pojętym przemyśle.

ATEX 137

ATEX 137 to dyrektywa uzupełniająca, której celem jest poprawa ochrony zdrowia i bezpieczeństwa wszystkich pracowników, którzy podczas pracy mogą być narażeni na kontakt z atmosferą o właściwościach wybuchowych. ATEX 137 uwzględnia więc minimalne wymogi pod względem bezpieczeństwa, podział obszarów na strefy, w których może dojść do wybuchu, znak ostrzegawczy, którym należy oznaczyć obszary, w których może występować ryzyko wybuchu.

ATEX 95

ATEX 95 określa specyfikację w zakresie wyposażenia i eksploatowania urządzeń elektrycznych i mechanicznych w warunkach, w których może dojść do eksplozji.

Oznaczenia tablic ATEX

Na tabliczkach ATEX, które umieszczane są na urządzeniach, stosuje się nomenklaturę pod względem stopnia zabezpieczeń:

• Grupa – grupa I (urządzenia pracujące pod powierzchnią ziemi – kopalnie, tunele z wyłączeniem pomp perystaltycznych) i grupa II (urządzenia pracujące na powierzchni).
• Strefa Z – 6 stref dla gazów (strefa 0, 1, 2) i pyłów (strefa 20, 21, 22).
• Kategoria – dla grupy II wyróżnia się kategorie 1G, 2G, 3G (dla miejsc, w których może dojść do wybuchu gazów) oraz 1D, 2D, 3D (dla miejsc, w których istnieje ryzyko wybuchy pyłów).
• Zabezpieczenie – określa się poprzez oznaczenia “c” (zabezpieczenie tylko przez swoją konstrukcję) lub oznaczenie “cb” (zabezpieczenie przez dodatkowe czujniki).
• Klasa temperaturowa – maksymalna temperatura powierzchni urządzenia w zależności od obecności łatwopalnej substancji. Wyróżnia się 6 klas temperaturowych od T1 (najwyższa) do T6 (najniższa).

Pompy w wykonaniu przeciwwybuchowym ATEX

Pompy, które mają być dopuszczone do pracy w warunkach zagrożonych wybuchem, a także jeżeli mają służyć do przesyłu substancji łatwopalnych i wybuchowych, np. pompy do paliwa, muszą mieć certyfikat ATEX. Tylko w taki sposób mogą zostać włączone do obiegu rynkowego. Każdy produkt, który ma być wykorzystywany do pracy w warunkach, w których istnieje ryzyko wybuchu, musi spełniać wszystkie wymagania dyrektywy.

Warto wiedzieć, że wymagania, które nie zostały objęte dyrektywą ani normami, mogą stanowić przedmiot wymagań wewnętrznych poszczególnych krajów członkowskich, jednakże norma nie może być sprzeczna z dyrektywą ATEX ani zaostrzać jej wymagań. Wszystkie urządzenia zgodne z dyrektywą ATEX muszą mieć oznaczenie CE. Innym oznaczeniem, które można znaleźć na produktach “atexowych”, jest symbol EX, który określa rodzaj ochrony przeciwwybuchowej. Przykładem pompy, która posiada certyfikat ATEX, jest Wysokociśnieniowa Pompa Wielostopniowa KSB MOVITEC A LHS ATEX.

Natomiast przykład konkretnego oznaczenia może wyglądać następująco:

CE 0102 II 2G Ex db IIA T5 GB

• CE – oznaczenie CE – zgodność wymagań z dyrektywą
• 0102 – numer identyfikacyjny jednostki, która wydała certyfikat
• II – grupa
• 2G – kategoria
• Ex db – rodzaj ochrony przeciwwybuchowej
• IIA – podgrupa wybuchowości
• T5 – klasa temperatur
• Gb – zabezpieczenie